24 Şubat’ta başlayan ve sadece Rusya ve Ukrayna değil tüm dünyayı etkileyen Ukrayna savaşı sona ermeden ABD Çin-ve Tayvan’ın başrollerini oynadığı yeni bir kriz daha patlak verdi.
Avrupa’nın tahıl ambarı olarak bilinen Ukrayna’ya başlatılan işgal sonrası gıda ve enerji fiyatlarındaki yükseliş Avrupa başta olmak üzere dünyanın büyük bir kısmını etkiledi. Peki ABD Çin ve Tayvan arasındaki kriz çözülmezse dünyayı neler bekliyor? Olası savaş en çok en çok hangi sektörleri etkiler?
UZMANLAR UYARIYOR: BÜYÜK BİR KAOSA SÜRÜKLENİRİZ
Çin’in Tayvan’ı işgal etmesi durumunda savaştan en büyük yarayı alacak sektörün teknoloji endüstrisi olacağı düşünülüyor. Uzmanlar Tayvan’da yer alan dünyanın en gelişmiş çip fabrikasının ‘çalışamaz’ hale gelmesi durumunda küresel tedarik zincirinin kaosa sürükleneceğini ve bunun da akıllı telefon, bilgisayar ve fren sensörleri konusunda ciddi sıkıntılara yol açacağını belirtiyor.
APPALE’IN ÇİP ÜRETİCİSİ: HERKES KAYBEDER, EKONOMİK KARGAŞA ÇIKAR
Dünyanın en büyük bağımsız yarı iletken üreticisi olan ve Apple’ın çiplerini üreten Tayvan Yarı İletken Üretim Şirketi (TSMC) Çin ve Tayvan arasındaki olası bir savaşta herkesin kaybedeceğini belirtti ve savaşın ekonomik kargaşaya yol açacağı konusunda uyarıda bulundu.
ÇİN’E ÇAĞRI: BİR KEZ DAHA DÜŞÜNÜN
TSMC’nin başkanı Mark Liu CNN’e yaptığı açıklamada, “Kimse TSMC’yi zorla kontrol edemez. Bir işgal durumunda TSMC fabrikasını çalışamaz hale getirirsiniz.” dedi.
Fabrikadaki işleyişin Avrupa, ABD Japonya gibi ülkelerle gerçek zamanlı bağlantı gerektirdiğini belirten Liu, Çin’e ‘herhangi bir eylemde bulunmadan bir kez daha düşünün’ çağrısında bulundu.
DÜNYADAKİ YARI İLETKENLERİN YÜZDE 60’I TAYVAN’DAN
Liu, geçtiğimiz yıl dünyadaki yarı iletkenlerin yüzde 60’ının Tayvan’da üretildiğine dikkat çekti ve dünya ekonomisinin motorlarının çalışmaya devam etmesi için tüm tarafları savaştan kaçınmaya davet etti.
Liu, Ukrayna savaşından alınması gereken dersler olduğunu vurgulayarak savaşın Rusya için de Ukrayna için de ‘kaybet-kaybet’ durumu yarattığını sözlerine ekledi.
DÜNYANIN EN DEĞERLİ ŞİRKETLERİ ARASINDA
Tayvan’ın dünya üzerinde yüzde 60’ından fazlasını ürettiği yarı iletkenler akıllı telefonların, bilgisayarların ve fren sensörlerinin çalışmasını sağlıyor.
Ülkede sektörün bir numaralı temsilcisi olan TSMC milyar dolarları aşan piyasa değeri ile dünyanın en değerli şirketleri arasında gösteriliyor.
YARI İLETKEN NEDEN ÖNEMLİ?
Teknolojinin vazgeçilmez parçası çipler ‘yarı iletken’ olarak adlandırılan maddelerden meydana geliyor. Bu maddeler, elektrikli aletler için adeta küçük beyinler olarak kullanılabiliyor. Örneğin, otomobilin cam düğmelerinden multimedya sistemlerine kadar birçok noktasında yarı iletken maddeler bulunuyor. Standart bir otomobilde 1000’in üzerinde çip yani yarı iletken bulunuyor.
Günümüzde elektrikle çalışan nereyse bütün cihazlar mikroçip içeriyor. Ev elektroniği, telefon, tablet, bilgisayar ve elbette gelişen teknolojiler ile birlikte otomotiv bu teknolojiye muhtaç konumda. Kredi kartı ve telefonların sim kartlarında da kişisel bilgileri içeren çipler kullanılıyor.
Koronavirüs pandemisi sonrası yaşanan çip krizi tam yavaş yavaş aşılmaya başlamışken, olası bir savaş kabusu katlayarak geri getirecek gibi görünüyor.