Milliyet.com.tr/ÖZEL Kamuoyunda kiralık ilan sayılarında düşüş yaşandığı, mülk sahiplerinin minimum fiyat, emekli ve memur maaş artışları nedeniyle ilanları geri çektiğine dair haberler gündeme düşmeye başladı. Pekala konuşulduğu üzere kiralık ilanlarda bir düşüş var mı? Ocak sonrası kiralarda bir yükseliş bekleniyor mu?
Konuyla ilgili ayrıntıları milliyet.com.tr’ye açıklayan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu tabirleri kullandı: “Medyada bazen bu cins haberlerin nitekim uzak olduğunu tabir etmek gerekiyor. Zira bu mevzularda açıklamalar yaparken, piyasa gerçeklerini dikkate almadan yapıyor olmak her bahiste güya bir fırsatçılık yapılıyormuşçasına algı oluşturulmasına neden oluyor.
‘710 BİN İLANDAN 205 BİNİ KİRALIK’
Sayısal manada tabir etmek gerekirse Türkiye’de kasım prestijiyle 710 bine yakın konut ilanı kelam konusu. Bu 710 bine yakın konut ilanından yaklaşık 505 bini satılık iken, 205 bini de kiralık ilanlardan oluşuyor. Bu yalnızca bir portaldaki ilan lakin sayısal manada bize bir ölçüt veriyor.
‘KIŞIN BEŞERLER KİRALAMA YAPMIYOR’
Geçen yıl mayıs ayında 132 bin kiralık konut varken, bu artık o denli bir noktaya vardı ki 205 binlere ulaştık. Kiralık daire sayısı her geçen gün artıyor. Mevsimsel tesirler nedeniyle daire kiralamaları da yavaşladı. Kış mevsimi geldiği için bu dönemde beşerler elzem bir durum yoksa konutlarını değiştirme tarafında olmuyorlar.
PİYASADA KİRALIK DAİRE SAYISI BİRDEN NASIL ARTTI?
Peki kiralık daire sayısı nasıl arttı? Öne çıkan kimi başlıklar var. Hiç elbet yüzde 25 kira sınırlamasının ülkemizde kaldırılması gelir maksadıyla gayrimenkul almak isteyenler için bir talep oluşturdu.
‘KİRADA AMORTİSMAN MÜHLETİ DÜŞTÜ’
Gayrimenkulleri kiraya verip kira gelirlerinin yükseldiği devirde mal sahipleri açısından kira amortisman müddetleri düşmüş oldu. İstanbul’da 16 yılda, Ankara ve İzmir’de kira 15 yılda amortisman sağlayan taşınmazlar var. Türkiye’de son vakitte bu kadar düşüş olmamıştı.
KİRA FİYATLARI İLERLEYEN SÜREÇTE NASIL SEYREDER?
Ülkemizde bilhassa enflasyonun düşmesiyle bir arada faizlerden elde edilecek gelirler düştükçe kiraların yatay seyrinin uzun sürebileceğini söylemek mümkün. Kira bedelleri büyükşehirler olmak üzere sahiden yüksek düzeylerde. Tüketiciler açısından ödeme zorluğunun yaşandığı noktalara gelmeye başladı. Kira gelirinin kişinin gelirinin en fazla 3’te 1’i olması gerekiyor. Biz kira fiyatlarının yatay bir seyirle olağanlaşacağını göreceğiz.
‘ASGARİ FİYAT SÖYLENTİLERİ YANLIŞSIZ DEĞİL’
Asgari fiyata artırım gelecek diye ‘ilanı bekletelim, biraz daha yüksek fiyattan verelim’ telaffuzları hiçbir formda yanlışsız değil, gerçek dışı haberlerdir. Biz kesim temsilcisi olarak bu cins haber ve içeriklerin gerçekle uzlaşmasından yanayız diyebilirim.
KRİTİK TARİH 1 OCAK: FİYATLARDA KISMEN DÜŞÜŞ OLABİLİR
İlan fiyatlarında kısmen biraz daha düşüş olacağına inanıyorum. 1 Ocak 2025 tarihi prestijiyle kiralık ilanlarda elektronik ilan doğrulama sistemine ait düzenleme başlayacak. Mal sahibi kendi taşınmazını kiraya vermek istiyorsa e-Devlet üzerinden ya kendisi ilan girecek ya da ilan verme müsaadesini bir emlak işletmesine devredecek.
‘KİRALARDA OLAĞANLAŞMANIN BAŞINDAYIZ’
Kiralık dairelerde fiyatı belirleyen öge elbet arz ve taleptir. Kiraların bu periyotta artmasının en değerli nedeni ise yüzde 25 kira sınırlaması nedeniyle önden fiyatlanan dairelerdi. İkinci olarak yaklaşık 1 milyon TL mevduatı olan birine aylık 40 bin TL verdiğinizde bu kişi faizden elde ettiği gelirle istediği meskeni neredeyse tutabilir hale geldi. Faizler arttıkça konut satışına talep azaldı. Bunlar daima kiralık dairede bir talep oluşturdu ve bu talep nedeniyle kira fiyatları 2-3 yılda yüksek düzeylere çıktı. Artık olağanlaşma devrinin başındayız.
‘OCAK SONRASI FİYATLARDA DEĞERLİ ARTIŞ BEKLEMİYORUM’
Ben ocak sonrasında kira fiyatlarında değerli bir artış beklemiyorum.
İSTANBUL, ANKARA VE İZMİR’DE KİRA FİYATLARI NE DURUMDA?
İstanbul’da kiralık konut metrekare fiyatları 250 TL düzeyinde. Sıfır dairede bu konutlar 300 TL düzeyine çıkarken, ikinci elde 16 yıl ve üzeri yapılmış dairelerde 200 TL’ye kadar düşüyor. İzmir’de bu sayı yaklaşık metrekarede 220 TL. Yani 100 metrekare daire 22 bin TL düzeyinde. Ankara’da metrekarede 180 TL düzeyinde diyebiliriz.”