Trafiğinin büyük kısmını Google algoritmasına borçlu olan iktidar medyası bu artırımların birçoklarını haberleştiremediğinden kelam konusu trafikten kıymetli oranda yoksun kalıyor. A Haber cep yakan artırım haberlerini nadiren veriyor, Hürriyet hiç girmiyor. TRT Haber ise “maaş zamları” sayesinde önerilen listesinde yer alıyor.
İrem Gül Emre Kızılkaya’nın Journo.com’da yer alan araştırmasına nazaran, “Son dakika” üzere Türkiye’de her gün yüzbinlerce kere yapılan haber bahisli aramalarda Google’ın, kullanıcıların neredeyse tamamını iktidar medyasına yönlendirdiği görüldü.
İktidar için negatif olarak gözüken haberlerde ise durumun değiştiği ortaya çıktı.
Grafik: Journo.com
Journo.com’da yer alan araştırma şu formda:
““Son dakika” üzere Türkiye’de her gün yüzbinlerce defa yapılan haber bahisli aramalarda Google’ın, kullanıcıların neredeyse tamamını iktidar medyasına yönlendirdiği malum.
Peki, iktidar güdümlü medyanın pek haber üretemediği bir alanda durum farklı olabilir mi?
Bu soruyu yanıtlamak için Google’ın günlük arama trendleri bülteninde Mayıs 2020 – Temmuz 2022 bilgilerini inceledik. “Zam” bahisli aramaların hangi günde, ne kadar yapıldığını ve Google algoritmasının birinci sırada hangi kaynağı önerdiğini kaydettik.
Google Trends nasıl çalışıyor?
Google Trends dataları, ismi üstünde, trend olan aramaları gösteriyor. Yani örneğin “e-devlet” üzere her gün milyonlarca defa yapılan aramalar burada yer almıyor. Şayet bir arama bir gün apansız çok fazla yapılmaya başlamışsa trend listesine giriyor. Kitlelerin süratle artan ilgisine işaret ettiği için trend aramalar, bir bahsin haber kıymetinin de bir göstergesi sayılabilir.
Google son 24 saatin en çok yapılan trend aramalarının listesini yayımlıyor, her bir aramanın en az kaç sefer yapıldığını belirtiyor ve birinci sırada önerdiği haber kaynağını da irtibatıyla birlikte veriyor:
İncelediğimiz 782 gün boyunca “zam” bahisli aramalar toplam 110 defa Google’ın günlük trendler listesine girdi. Toplamda en az 7 milyon 660 bin kullanıcı artırım bahisli aramalar yaptı. Sonuçlar özetle şöyle:
Google 110 aramada 30 haber kaynağını önerdi
Google, artırım bahisli aramaları yapan kullanıcılara şu 30 haber kaynağını önerdi: Sözcü (19 kez), Habertürk ve Cumhuriyet (11’er), Milliyet (10), Mynet (8), NTV ve Hürriyet (5’er), CNN Türk (4), Vatan, TRT Haber, A Haber, Sabah ve Gazete Duvar (3’er), Haberler.com, Odatv, Dünya, Onedio ve BirGün (2’şer), BBC Türkçe, Gerçek Haber, SonDakika.com, Qırım Haber Ajansı, Yeni Şafak, ShiftDelete, Fotomaç, Timeturk, Diken, Webtekno, BloombergHT ve Takvim (1’er).
Ancak haber sitelerinin kaç defa önerildiği, Google’dan ne kadar trafik edindiklerine dair net bir bilgi sunmuyor. Örneğin NTV, Google’da trend olan yalnızca 5 adet artırım aramasında algoritma tarafından önerildi. Buna rağmen bu aramaların toplam hacmi 1,7 milyonu aşıyor. Bu sayede NTV, artırım aramalarından en fazla ziyaretçi çekmiş haber sitesi olabilir.
En yüksek hacimli aramalarda Google’ın birinci tercihi NTV oldu
Zam bahisli bir arama o gün Google’da 1 numaralı trend olduğunda algoritma en çok NTV’yi (2 kez), günün 2 yahut 3. sıradaki trend aramalarında ise en çok Sözcü’yü (3) önerdi.
Arama hacimlerinde ise NTV’yi Cumhuriyet (1,2 milyonu aşkın arama), Sözcü (+1 milyon), TRT Haber (+600 bin) ve Habertürk (+540 bin) izliyor.
“Son dakika” ve “haberler” üzere her gün milyonlarca kez aramalarda kullanılan anahtar sözler için Google’ın en önemli tercihleri ortasında yer almayı bugün de sürdüren Hürriyet, Milliyet ve Sabah üzere siteler, artırımlarla ilgili her haberi yayımlayamadığndan bu trafikten büyük ölçüde yoksun kalmış görünüyor.
İktidar medyası, “zam” deyince maaş artışlarından fazlasını pek veremiyor
İktidara yakın medya, artırımlar kelam konusu olduğunda yüklü olarak “memur maaşı zammı” ve “asgari fiyat zammı” üzere vatandaş açısından görece olumlu gelişmeleri haberleştiriyor.
İstisnalar da var. Örneğin A Haber’in bu süreçte akaryakıt ve sigara artırımları üzere olumsuz gelişmeleri de vakit zaman haberleştirip Google tarafından önerildiği oldu. Lakin mesela TRT Haber için bu durum geçerli değil.
Hürriyet de fiyat artırımları dışındaki haberlere neredeyse hiç girmiyor. Bu gazete örneğin sigara artırımlarını en son geçen yıl haberleştirmiş ve ilgili aramada Google hâlâ bu sayfayı birinci sırada öneriyor:
En çok aranan artırım haberleri: Fiyat, sigara, iPhone…
İktidar medyasının bu mevzuda bir bahtı var: Bahis bazında insanların en çok aradığı artırım haberleri, fiyatlarla ilgili (2,5 milyonu aşkın arama).
Sigara artırımları (1,9 milyon), iPhone (1,1 milyon), akaryakıt ve motorin başta olmak üzere akaryakıt (1 milyon), elektrik (320 bin), doğalgaz (120 bin) ve çaya gelen artırımlar (100 bin) bu süreçte husus bazında en çok yapılan öbür aramalar.
Bedelli askerlik fiyatı, Netflix, şeker, İETT ve Marmaray başta olmak üzere ulaşım, Apple eserleri (iPhone’dan başka olarak), ayçiçek yağı, KYK bursu, su, internet, Starbucks ve tuvalet kâğıdı artırımlarını da bu devirde 5 ila 70 bin ortasında kullanıcı Google’da aradı. “Zam” biçimindeki genel bir arama ise iki farklı günde toplam 30 bin defa yapılarak trend listesine girdi.”