Bugün 10 Eylül… Gitmeyi şiirleştiren bayan olarak bilinen Tezer Özlü’nün doğum yılı.. Uygun doğdun Tezer Özlü…
Kütahya’nın Simav ilçesinde doğan Tezer Özlü, 10 yaşında İstanbul’un sokaklarını adımlama başlar. Avusturya Kız Lisesi’nde bir soluk eğitim alsa da yarıda bırakır. Arayış kavramı bir mühlet sonra ona seyahati çağrıştırır ve 1962-1963 yıllarında Avrupa otostop seyahatini gerçekleştirir.
64 yılında Adalet Ağaoğlu’nun kardeşi, tiyatrocu ve oyun müellifi Güner Sümer ile Paris’te tanışır ve evlenip Ankara’ya yerleşir.
Bu süreçte Özlü, Almanca çeviriler yapar. 1967 yılında Sümer’den ayrılıp, tekrar İstanbul’un yolunu fiyat. 1967-72 yılları ortasındaki dönem onun için ruhsal tedavi ve rehabilitasyon süreci olarak mana kazanır.
Akıl hastanelerinde yattığı günlerde “Çocukluğun Soğuk Geceleri” isimli birinci romanını kaleme alır.(Bu kitap yayınlanmak için 1980 yılını bekleyecektir) Daha sonra Erden Kıral ile kısa bir evliliği olacaktır. 1981 yılında gittiği Berlin’de Hans Peter Marti ile tanışır ve 1984’te onunla evlenip, Zürih’e yerleşir.
Hiçbir yere bağlı kalmamak
Kaotik ömrü müddetince hiçbir yere bağlı olmamak fikri, onu, hayatı bir çeşit “gitmek” ve trenleri de gidebilmenin ve özgürlüğün simgesi haline getirmiştir. Tahminen de yalnızca bu yüzden ya da bu durumu hiç düşünmeden Avrupa’yı tavaf etmiştir.
Yaşamı, gitmek olarak anlamlandıracak kadar özgürlüğüne düşkün olan muharrir, gittiği” yerlerde de birçok toplumsal ve kültürel çıkarımlar yaparak, kitapta bunlara yer vermiştir.
Yabancılaşma ve toplumdan ayrıksı bir hayat sürme isteği, gündelik ve popülist imajlar, toplumun dinamikleri, hayatın kuralları ve savaş zıtlığı kitapta yer alan en baskın öğeler olarak sayılabilir.
“Çağımızın en büyük acısı”
En baskın serzeniş ise, seyahatin da getirdiği müşahede görüngüsünden olsa gerek, köyden kente, Orta Doğu’dan Avrupa’ya göçtür. Göç onun için o denli bir meseledir ki, kitabın bir kısmında şöyle bahseder: “Çağımızın en büyük acısının, hayatını yabancı ülkelerde kazanmak zorunda bırakılmışlık olduğuna inanıyorum.”
“Yorgunum…”
“Yorgunum. Tren istasyona varıyor bile. Çantamı istasyonda bırakıp bir otomobil ile kentin sabahına giriyorum. Sabah daha saat altı olmadan, Kafka’nın doğduğu konutun karşısındayım. Yapının yan duvarında Kafka’nın ince yüzü metal bir heykel olarak işte karşımda. Birden yorgunluğum gidiyor. Lakin beklenmedik bir sabahın maviliğinde birden Kafka’nın konutunun önünde olmayı, bu üç katlı büyük taş yapıya bakıp duruşununu hiç kavrayamıyorsun. Uzak ülkede, dingin kentlerde onun anlatılarıyla geçirdiğin yıllar, daha derin, daha aktif, kanılarını daha çok yönlendirmiş, daha benliğine işlemiş süreçler. Yoksa yaşadığımız her an böylesine geçmişin ağır anılarıyla mı güçleniyor.”
İsviçre (1973)
Tezer Özlü’nün vedası…
İnsan birden fazla kere son bulduğu hissine kapılıyor, halbuki hayatın sonsuzluğunu algılayabilmek için bile kâfi değil, bir insan ömrü. Tezer Özlü, 18 Şubat 1986’da Zürih’te bizlere veda etti…