Her ısırıkta gözlerimizi yaşartan, dilimizi cayır cayır yakan acı biberlere olan tutkumuz nereden geliyor?
Bu sıra dışı tercih, aslında beynimizin karmaşık ve bir o kadar da farklı bir oyunundan ibaret. Üstelik bu öyküde yalnız değilsiniz!
Acı biberin bu kadar cazibeli olmasının arkasında karmaşık bir biyolojik temas var.
Acı biberlerin içerdiği capsaicin unsuru, lisanımızdaki ısıya hassas reseptörlerle etkileşime girer ve beyne, lisanımızın yanmakta olduğu sinyalini gönderir. Bu, bedenin tehlikede olduğuna dair bir ikaz üzeredir.
Ancak bu ikaz, yalnızca acıyı hissetmemizi sağlamaz.
Aynı vakitte beynimiz, endorfin ismi verilen ve doğal ağrı kesiciler olarak misyon yapan proteinleri salgılar. Bu endorfinler, tıpkı morfin gibi çalışarak hem acıyı bloke eder hem de bizi güzel hissettiren bir memnunluk hissi yaratır.
Acı biberden aldığımız zevk, aslında endorfin patlamasının bir sonucudur.
Bu his, tıpkı ağır bir antrenman sonrası ya da bir koşu sırasında yaşanan ‘koşucu yüksekliği’ üzeredir. Yani acı, zevke dönüşür. Birçok insan, bu keyifli hissi tekrar tekrar yaşamak için acı biber yemeye devam eder.
Ayrıca beynimizdeki öteki bir kimyasal olan anandamid de süreçte rol oynar.
‘Bliss kimyasalı’ olarak bilinen anandamid, beynin haz bölgesini uyarır. Yani bu, acı biber yedikten sonra yaşadığımız sıcak, bulanık bir memnunluk hissinin sebebidir.
Bu fenomen, ‘benign masokizm’ olarak bilinir. Yani ziyan vermeyeceğini bildiğimiz acı verici durumları, bilerek tercih etme eğilimidir.
İnsanlar, bu tıp acılara karşı vakitle bir bağışıklık geliştirir ve hatta acılardan keyif almaya başlar.
Örneğin, acı biberle büyüyen çocuklar başlangıçta acıdan hoşlanmaz lakin vakitle bu acıyı gerçek bir ziyan ile ilişkilendirmeyi bırakır ve keyif almayı öğrenirler.