ABD Yüksek Mahkemesi, ülke genelinde kürtaj hakkını anayasal olarak garanti altına alan 1973 tarihli “Roe-Wade kararını” iptal etti.
ABD’de aylardır tartışılan ve birçok kentte şovlara neden olan kürtaj hakkı konusunda Yüksek Mahkeme kararını açıkladı. Yüksek Mahkemedeki 9 yargıçtan 6’sının oyu ile 1973 tarihli “Roe-Wade kararı” olarak bilinen ve ABD’de kürtajın anayasal bir hak olmasına temel teşkil eden karar iptal edildi.
Bu karar ile kürtaj anayasal bir hak olmaktan çıkarken bu mevzudaki kanunlar eyaletlerin kendi inisiyatiflerine bırakıldı.
MAHKEME MUHAFAZAKÂR ÇOĞUNLUKTA
Mahkemenin muhafazakâr yargıçlarından Samuel Alito tarafından kaleme alınan karar görüşünde “Roe-Wade kararının”, “açıkça yanlış” olduğu ve kaldırılması gerektiği savunuldu. 2006 yılında George W. Bush tarafından atanan Alito’nun görüşünde, Roe-Wade kararının “gerekçesinin son derece zayıf” ve “toplumsal manada ziyanlı sonuçları olduğu” tabir ediliyor. Kelam konusu metinde ayrıyeten “Kürtaj hakkının ülke tarihinde ve geleneklerinde esaslı bir yerinin olmadığı” değerlendirmesi de yer alıyor.
Karara hayır oyu veren üç liberal yargıç -Stephen Breyer, Sonia Sotomayor, Elena Kagan- yazdıkları ortak şerhte “Bugünün kararının bir sonucu kesin: bayan haklarının ve özgür ve eşit vatandaşlar olarak statülerinin kısıtlanması” yorumunda bulundular. Yargıçlar, bu karar sonrası “Döllenme anından itibaren bir bayanın konuşmaya hakkı yok” dedi.
Eski Lider Donald Trump, dört yıllık misyon mühleti boyunca üç muhafazakâr yargıç atadı ve 6’ya 3 muhafazakâr çoğunluk elde etti.
Bu kararın akabinde, 13’ü kesin olmakla birlikte toplamda 26 eyaletin kürtajı yasaklayabileceği düşünülüyor.
KARAR DAHA EVVELDEN BASINA SIZMIŞTI
ABD’li siyasi yayın kuruluşu “Politico” mayısta kelam konusu kararı yayınlamış, Yüksek Mahkeme de haberin doğruluğunu teyit etmişti.
Amerikan medyası, Yüksek Mahkeme’nin bu istikamette açıklayacağı bir kararın ülkede zelzele tesiri yaratacağına ve siyasi bölünmenin daha da artacağına vurgu yapmıştı.
ROE V. WADE KARARI NEDİR?
Kürtaj hakkı yaklaşık yarım yüzyıldır ABD’de en çok gaye alınan mevzu başlıklardan biri. Anayasal kürtaj hakkını koruyan Roe v. Wade ve ona müteakip 1992 tarihli bir kararı, 1969’da yasal takma ismi “Jane Roe” ile tanınan Norma McCorvey davasına husus olmuştu. O tarihlerde, McCorvey kürtaj istedi fakat annenin hayatını kurtarmak için gerekli olmadıkça kürtajın yasa dışı olduğu Teksas’ta yaşadığı için isteği gerçekleşmedi.
Avukatları, Teksas’ın kürtaj maddelerinin anayasaya karşıt olduğunu tez ederek lokal bölge avukatı Henry Wade’e karşı ABD federal mahkemesinde dava açtı. Teksas’taki bir mahkeme ise mağdurun lehine karar verdi. Teksas daha sonra direkt ABD Yüksek Mahkemesi’ne başvurdu.
Ocak 1973’te Yüksek Mahkeme, McCorvey’in lehine karar vererek, anayasanın gebe bir bayana kürtaj olup olmamayı seçme hakkını koruyan “mahremiyet hakkı” sağladığına dair kararı 7’ye 2 çoğunlukla verdi.
1992’de görülen bir öteki dava ise ABD Yüksek Mahkemesi’nin dönüm noktası niteliğindeki bir diğer davasıydı. Çoğunluk görüşüne nazaran, mahkeme, Roe v. Wade’de (1973) verilen kürtaj hakkını onayladı ve kürtaj haklarına ait çeşitli kararları yine tanımladı.
Pew Araştırma Merkezi tarafından 2021 yılında yapılan bir ankete nazaran, ABD’li yetişkinlerin yüzde 59’u kürtajın bütün durumlarda yahut birden fazla durumda yasal olması gerektiğini belirtirken yüzde 39’u ise yasaklanmasını savunuyor. (DIŞ HABERLER)