2-5 yaşları ortasında rastlanıyor
Ülkemizde çocukluk çağı kanserleri içinde yüzde 30 görülme sıklığıyla başı çeken lösemi, çoklukla bacaklarda morarma ile ortaya çıkıyor. Lakin birden fazla kere bu morarmalar ‘çocuğun yaramazlığına’, ‘oyun esnasında bacağını eşyalara çarpmış olabileceği’ üzere etkenlere bağlanarak erken teşhis imkanı kaçırılabiliyor. Erken teşhisin önündeki en büyük pürüzlerden birini de, üst teneffüs yolu enfeksiyonları ile karışabilen ‘ortak belirtiler’ oluşturuyor! Çocuk Hematolojisi ve Çocuk Onkolojisi Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Canpolat çocukların bilhassa sonbahar ve kış aylarında çok sık üst teneffüs yolu hastalıklarına yakalanabildiklerini belirterek, bu esnada löseminin değerli sinyallerinden biri olan lenf bezlerindeki büyümenin gözden kaçırılabildiğini söylüyor. Halk ortasında ‘kan kanseri’ olarak bilinen lösemiye bilhassa 2-5 yaşları ortasında çok sık rastlanmakla birlikte yenidoğan periyodundan ergenliğe dek her yaşta ortaya çıkabildiğini belirten Prof. Dr. Canpolat “Kemik ya da kan hücrelerinin denetimsiz çoğalması ve bölünmesiyle ortaya çıkan lösemi hayatı tehdit eden bir hastalık. Lakin ne yazık ki birtakım belirtileri, grip hatta nezle (soğuk algınlığı) üzere çok önemsenmeyen hastalıkların belirtileriyle ortak olabildiğinden, tedavide kritik kıymet taşıyan erken teşhis imkanı kaçırılabiliyor” diyor.
Bu bölgelerdeki değişikliklere dikkat!
Çocukların bağışıklık sistemleri gereğince gelişmediği için viral ve bakteriyel enfeksiyonlarla çok sık karşılaşabildiğini, bu esnada bilhassa boyunl, koltuk altı ya da kasık bölgesinde lenf bezlerinin büyüyebildiğini söyleyen Prof. Dr. Canpolat hangi durumlarda ayrıntılı araştırma gerektiğini şöyle açıklıyor: “Viral enfeksiyonlara ilişkin lenf bezleri çoğunlukla zaten küçülür. Bakteriyel enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkan lenf bezi büyümesi ise antibiyotikle tedavi edilir. Lakin tedavi mühleti sona erdiğinde lenf bezlerinde hala bir küçülme olmamışsa hatta daha da büyümüşse kesinlikle Çocuk Hematoloji ve Onkoloji kısmına başvurulmalıdır. Yine, üst teneffüs yolu enfeksiyonlarında ortaya çıkan lenf bezleri büyümesi, birçok vakit belirli bir büyüklüğün üzerine çıkmaz ve üzerine dokununca hassasiyet oluşur. Ancak lenf bezindeki büyüme lösemiden kaynaklanıyorsa lenf bezleri daha büyük ve sert görünümde olabilirler tıpkı vakitte hassasiyet de oluşturmazlar. Bu nedenle lenf bezlerinin bedenin neresinde olduğuna, sayıları ve büyüklüklerine, dokunmakla üzerlerinde kızarıklık ya da ısı artışı olup olmadığına, bedende tek bir bölgede mi yoksa dağınık mı olduklarına, tedaviye karşın küçülme mi yoksa büyüme mi gösterdiklerine, ayrıyeten ateşin eşlik edip etmediğine çok dikkat etmek gerekir.”
Lenf bezi büyümesine yüksek ateş eşlik ediyorsa!
Löseminin yorgunluktan yüksek ateşe, geçmeyen öksürükten kol ve bacak ağrılarına, ağız, diş ve burun üzere farklı yerlerde oluşan ve uygunlaşması uzun süren küçük kanamalardan idrar ve dışkıda görülen kana kadar pek çok belirtisi olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Canpolat “Lösemide lenf bezi büyümesine bilhassa yüksek ateş eşlik edebiliyor. Hastanın bağışıklığını sağlayan hücrelerde azalma olduğundan ötürü tedaviye karşılık vermeyen ve uzun süren ateş tablosu gelişebiliyor. Bu türlü bir durumda da ileri tetkikler yaptırılması hayati kıymet taşıyor” diye konuşuyor.
Lösemide tam tedavi mümkün, ama!
Löseminin genetik faktörlerin yanı sıra çevresel etkenler sonucu da ortaya çıkabildiğini, buna rağmen teknoloji ve tıptaki süratli gelişmeler sayesinde tedavisinde son yıllarda çok daha tesirli sonuçlar alınabildiğini vurgulayan Prof. Dr. Cengiz Canpolat “Anne babaların çabucak tasaya kapılmamaları, tedavi sürecinde serinkanlı davranmaları, çocuklarına da fevkalâde bir meseleyle karşılaştıkları üzere bir yaklaşımda bulunmamaları gerekir. Aile bireylerinin tabiple dayanışması ve çocuğa sağlıklı ve sağduyulu yaklaşımları tedavinin muvaffakiyetinde son derece değerlidir. Günümüzde erken teşhis ve yanlışsız tedavi sayesinde çocukluk çağı lösemisinde yüzde 75, akut lenfoblastik lösemide de yüzde 95 hatta büsbütün güzelleşme sağlanabiliyor” diyor.
Basit bir kan testi kritik rol oynuyor!
Ülkemizde lösemiye yönelik toplumsal farkındalığın gereğince olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Canpolat “Hastalığın tanısı kolay bir kan sayımı ile konulabiliyor fakat farkındalık olmaması nedeniyle erken teşhis imkanı birçok vakit kaçırılarak, hastalara lakin ileri evrelerde müdahale etmek durumunda kalınıyor. Erken teşhis edildiğinde ise kanserin tipine ve risk kümesine nazaran iki-üç yıllık bir tedavi sonrası düzgünleşme sağlanabiliyor. Bu nedenle anne babaların, çocuklarını yeterli gözlemlemeleri çok büyük ehemmiyet taşıyor” formunda görüş paylaşıyor.