1. LÜBNAN’DA NELER OLUYOR
Salı günü mahallî saatle 15.30 sıralarında Lübnan genelinde Hizbullah üyelerinde bulunan davet aygıtları patlamaya başladı. Amerikan New York Times’ın haberine nazaran, aygıtlar Hizbullah merkezinden bildiri gelmiş üzere birkaç bip sesi çıkardıktan çabucak sonra infilak etti. Çantalarında ya da ceplerinde bulunan aygıtların patlamasıyla çok sayıda kişi yaralandı. Dün öğle saatlerinde ise ikinci dalga başladı. Bu defa telsizler de patlamaya başladı. Dünkü hücumda en az 14 kişi öldü, 450’den fazla da yaralı var. Birtakım bölgelerde konut tipi güneş gücü panellerinin patladığının bildirilmesi de dikkat çekti.
2. ZAİYAT NE
Lübnan Sağlık Bakanlığı önceki günkü ilk akında 12 kişinin öldüğünü, en az 3000 kişinin yaralandığını açıkladı. Yaklaşık 1800 Hizbullah üyesinin yaralandığı Beyrut’taki hastaneler, tıpkı anda gelen yaralılarla doldu. Sıhhat vazifelileri yaralılara hastane bahçesi ve otoparklarda müdahale etmek zorunda kaldı. Kimi yaralılar İran ve Suriye’ye sevk edildi. Sağlık Bakanı Firass Abiad, ölenler ortasında o sırada babasının yanında bulunan 10 yaşında bir kız çocuğu ve bir öteki çocuğun bulunduğunu söyledi. Yüzünden, gözlerinden ve üreme organlarından önemli halde yaralanan, uzuvlarını kaybeden 300’den fazla kişinin durumunun ağır olduğu bildirildi.
3. ARDINDA KİM VAR
Resmi olarak üstlenmemiş olsa da atağın ardında İsrail dış istihbarat servisi Mossad’ın bulunduğuna kesin gözüyle bakılıyor. Hizbullah ve İran’dan gelen açıklamalarda da taarruzla ilgili açıkça İsrail suçlandı. Sky News Arabia, Mossad’ın “Hizbullah’ın kullandığı davet aygıtlarına evvelden ulaştığı ve pillerine patlayıcı husus yerleştirdiğini” yazdı. Reuters haber ajansına konuşan bir kaynak da atağın ardında İsrail ordusunda vazifeli zımnî Siber Savaş Ünitesi 8200’ün olduğunu, yaklaşık bir yıldır bu husus üzerinde çalışıp test yaptıklarını belirtti.
4. NASIL PLANLANDI
Salı günkü akının tam olarak nasıl planladığına dair birden fazla teori bulunuyor. Aygıtlardaki lityum pillerin çok ısıtılıp patlatıldığına dair tezlere rağmen Newcastle Üniversitesi’nde lityum-iyon pil güvenliği uzmanı olan Paul Christensen, patlamaların yol açtığı hasar düzeyinin, lityum pil patlaması hadiseleriyle uyuşmadığını söyledi. Associated Press (AP) haber ajansına konuşan uzmanlar da akının büyük ihtimalle “tedarik zincirine müdahaleyle” hazırlandığını söyledi. Buna nazaran yaklaşık 6 ay evvel sipariş edilen davet aygıtları, Hizbullah’a teslim edilmeden evvel içlerine patlayıcı yerleştirildi. Daha sonra hepsi birebir anda uzaktan patlatıldı. Bu ölçekte bir atak, davet aygıtları satılmadan evvel fizikî erişim sağlamak için gereken alakaların kurulmasını; aygıtlara yerleştirilecek teknolojinin geliştirilmesini gerektiriyor. Üstelik taarruzdan evvel bu aygıtların “normal” görünmesi ve kuşku çekmemesi gerekiyor. Hizbullah üyeleri, “çağrı aygıtlarının patlamadan evvel altı ay boyunca eksiksiz bir biçimde çalıştığını” belirtiyor.
5. NEDEN ŞİMDİ
Axios haber sitesine konuşan ABD’li ve İsrailli yetkililer, Mossad’ın başlangıçta davet aygıtlarını “Hizbullah’a karşı tam kapsamlı bir savaşın açılış darbesi” olarak patlatmak istediğini lakin erken harekete geçmek zorunda kaldığını söyledi. Yetkililere nazaran akından birkaç gün evvel bir Hizbullah üyesi aygıtlardan şüphelenip kurcalayınca hayatını kaybetti. Bunun üzerine taarruz erkene alındı. Evvel davet aygıtlarını patlatan İsrail, Hizbullah’ın telsizleri inceleyeceğinden endişelenip dün de şahsen Netanyahu’nun buyruğuyla telsizleri patlattı. Bu ortada telsizlerin de evvelden tuzaklandığı bedellendiriliyor.
TNT’DEN 2 KAT KUVVETLİ
30 GRAM PETN
İsrail’in gelişmiş telekulak teknolojisine takılmak istemeyen Hizbullah, bir müddettir düşük teknolojili davet aygıtlarıyla irtibat kuruyordu. AP’ye konuşan bir Hizbullah yetkilisine nazaran patlayan davet aygıtları, örgütün daha evvel kullanmadığı yeni bir markaya aitti. Teoriye nazaran, aygıtlara teslimat sürecinde müdahale eden İsrail casusları, pilin yanına TNT’den 2 kat daha patlayıcı bir husus olan PETN’den (penta eritrit tetranitrat) ortalama 30 gram kadar yerleştirdi. Daha sonra 3 bin aygıta özel bildiriyle pilin güç sarfiyatını arttırarak ısınmasını sağlayacak bir ileti gönderildi. Makul bir ısıya ulaşan pil patlayıcıyı tetikledi ve aygıtlar infilak etti.
CİHAZLARI ÜRETEN PARAVAN ŞİRKET Mİ
Lübnan ve Suriye’deki ölümcül patlamalarla ilişkilendirilen davet aygıtlarının Tayvanlı üreticisi Gold Apollo, aygıtların Macaristan’ın başşehri Budapeşte’de bulunan BAC Consulting KFT tarafından üretildiğini açıkladı. Açıklamada, iki şirket ortasındaki muahedeye nazaran, BAC’ın belirlenen bölgelerde eser satışlarında markanın ismini kullanmasına yetki verildiği, eserlerin üretiminin büsbütün BAC tarafından gerçekleştirildiği tabir edildi. Macar şirketin Linkedin sayfasına nazaran firma, geniş kapsamlı ve karmaşık çevresel, politik ve kalkınma projelerini hayata geçiriyor.
Şirketin internet sitesinde ise CEO ve kurucu olarak Cristiana Barsony-Arcidiacono isimli bir bayan gösteriliyor. BAC’nin Linkedin’deki bilgilerine nazaran şirketin 2 ila 10 çalışanı bulunuyor. Amerikan NBC News’ün ulaştığı şirket BAC CEO’su ise “Çağrı aygıtlarını ben yapmıyorum. Ben yalnızca aracıyım. Sanırım yanlış anladınız” dedi. Fakat yorumcular, tedarik zincirinde bu patlayıcının konmuş olması gerektiğini, şirketin paravan olma ihtimalini sorguluyor. Öte yandan Macaristan ile İsrail ortasındaki ilgilerin yüksek bir düzeyde olduğu biliniyor. Macaristan, 7 Ekim’den bu yana İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik taarruzlarına en çok takviye veren ülkelerin başında geliyor.
HİZBULLAH’TAN MİSİLLEME SÖZÜ
İsrail’in Lübnan’da Hizbullah mensuplarının kullandığı davet aygıtlarına yerleştirdiği bombayı infilak ettirmesinin akabinde Şii küme, İsrail’e misilleme yapacağını duyurdu. Hizbullah’ın merkezinden dün yapılan açıklamada Gazze’deki Hamas direnişçilerine takviye emeliyle İsrail’e karşı gayrete devam edeceklerini ve son olayın akabinde İsrail’in “sert bir ceza” beklemesi gerektiğini vurguladı.
NASRALLAH BUGÜN KONUŞACAK
Hizbullah’tan yapılan bir öteki paylaşımda ise örgütün lideri Hasan Nasrallah’ın bugün bir açıklama yapacağı belirtildi. Patlamaların akabinde memleketler arası medyaya konuşan üst seviye bir Hizbullah kaynağı, yaşanan patlamalarda Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın zarar görmediği bilgisini paylaşmıştı.
BİR TAŞLA ÇOK KUŞ
7 Ekim sonrası başlayan Hizbullah ve İsrail ortasındaki çatışmalar, yaklaşık bir yıldır devam ederken; davet aygıtlarına yönelik örtülü atağın Hizbullah’ın insan gücü, irtibat ağı ve örgüt içindeki morali çok olumsuz etkileyebileceği bedellendiriliyor. Hizbullah’ın binlerce işçisi artık yaralı ve hayati değerdeki irtibat ağı büyük ölçüde kesintiye uğramışken, bu durumun İsrail’e büyük çaplı bir akın için fırsat verdiği düşünülüyor. İsrail, pager saldırısından çabucak evvel ülkenin kuzeyinden yani Lübnan sonundan tahliye edilen vatandaşların geri dönmesinin savaşın amaçları ortasına eklendiği açıklanmış, bu da Lübnan’a yönelik bir akının habercisi olarak nitelenmişti.
‘SAVAŞI YAYMA ÇABASI’
İsrail’in bölgedeki çatışmanın yayılmasına sebep olabilecek Lübnan’daki saldırısına reaksiyon açıklamaları geldi.
* İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan Lübnan’daki akın sonrasında dün yaptığı açıklamada İsrail’i kastederek “Batılı ülkeler ve Amerikalılar… Siyonist rejimin kabahatlerini, cinayetlerini ve ayrım gözetmeksizin işlediği suikastları büsbütün destekliyor” diyerek destekçi ülkelerin ‘utanç duyması’ gerektiğini söyledi.
* Avrupa Birliği’nin dış siyaset şefi Josep Borrell, Lübnan’da Hizbullah’ı gaye alan ve sivillerin de vefatına yol açan saldırısıyı kınayarak Avrupa Birliği’nin tüm taraflara herkes için ağır sonuçları olacak topyekun bir savaştan kaçınma davetinde bulunduğunu belirtti.
* Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova da saldırıyı hibrit bir savaş hareketi olarak nitelendirdi. Rus yetkili, “Bu yüksek teknolojili saldırıyı organize edenler, Ortadoğu’da büyük bir savaşı kışkırtmak için kasıtlı olarak büyük çaplı silahlı bir çatışmayı teşvik etme peşinde üzere görünüyor” sözlerini kullandı.